Taiala Fa'ato'aga Tomato mo Amata:
O le tusiga o loʻo mulimuli mai o loʻo tuʻuina atu ai faʻamatalaga e uiga i le "Faʻatoʻaina Tomato", "Faʻafefea ona toto Tomato", Tomato faʻatoʻaga auala.
O tamato o se tau mafanafana, e manaʻomia se tau mafanafana ma malulu. E le mafai e laau ona tatalia le malulu ma le maualuga o le susu. E le gata i lea, o le malosi o le malamalama e afaina ai le pigmentation, fua lanu, seti fualaau aina. O le laau e matua afaina lava i tulaga leaga o le tau. E mana'omia ai tau eseese mo fatu fatu, tuputupu aʻe fatu, fugalaʻau ma fualaʻau fua, ma le lelei o fua. Tempera i lalo ole 100C ma luga atu 380C e a'afia leaga a'ano o la'au ma fa'agesegese ai gaioiga fa'aletino. E manuia lelei ile vevela 100C i le 300C ma le maualuga maualuga o le vevela o le 21-240C. Ole fua ole vevela ile lalo ole 160C ma luga atu 270C e le mana'omia. E le mafai e le la'au ona tatalia le malulu, e mana'omia le maualalo o timuga, ma e lelei i lalo o le averesi o le vevela masina o le 21 i le 23.0C. Aloese mai le mamafa o le vai ma le taimi umi mago ona e mafua ai le ta'e o fualaau aina. O le susulu o le la i le taimi o le setiina o fualaau aina e fesoasoani e atiina ae ai fua lanu mumu pogisa.
Faitau: Tulaga Lelei o La'au La'au.
Tomato eseese:
Fa'aleleia ituaiga:
Arka Saurabh, Arka Vikas, Arka Ahuti, Arka Ashish, Arka Abha , Arka Alok, HS101, HS102, HS110, Hisar Arun, Hisar Lalima, Hisar Lalit, Hisar Anmol, KS.2, Narendra Tomato 1, Narendra Tomato 2, Pusa Red Plum, Pusa Early Dwarf, Pusa Ruby, Co-1, CO 2, CO 3, S-12, Punjab Chhuhara, PKM 1, Pusa Ruby, Paiyur-1, Shakthi, SL 120, Pusa Gaurav, S 12, Pant Bahar, Pant T3, Solan Gola ma Arka Meghali.
F1 hybrids:
Arka Abhijit, Arka Shresta, Arka Vishal, Arka Vardan, Pusa Hybrid 1, Pusa Hybrid 2, COTH 1 Hybrid Tomato, Rashmi, Vaishali, Rupali, Naveen, Avinash 2, MTH 4, Sadabahar, Gulmohar ma Sonali.
Manaoga o le vevela mo le totoina o tamato:
Matua Leai. |
Tulaga | Vevela (0C) | ||
aupito itiiti | ono | aupito tele | ||
1. | Fa'atupu fatu | 11 | 16-29 | 34 |
2. | Tuputupuina o fatu | 18 | 21-24 | 32 |
3. | Seti fualaau aina (aso) (po) |
10 | 15-17 | 30 |
18 | 20-24 | 30 | ||
4. | Atiina lanu mumu | 10 | 20-24 | 30 |
Fa'afanua Eleele Manaoga mo le totoina o tamato:
E lelei tele tamato i luga o le tele o eleele minerale, ae latou te fiafia i eleele oneone loloto ma faʻasusu lelei. O le vaega pito i luga o le palapala e tatau ona pupuni ma sina oneone ma ele lelei i totonu o le eleele. O le loloto ole palapala ile 15 i le 20cm e fa'amaonia e lelei mo se fa'ato'aga maloloina. O le galueaina loloto e mafai ona maua ai le a'a lelei i totonu o ituaiga palapala mamafa, lea e mafai ai ona gaosia i nei ituaiga palapala.
O tamato ose fuala'au fa'apalepale lelei ile lautele ole pH. Ole pH ole 5.5-6.8 e sili. E ui lava tamato o le a lelei la'au i le tele o 'ele'ele oona ma lava le sapalai o mea'ai ma avanoa. O tamato e fa'apalepale lelei ile ga'o ole palapala e 5.5 pH. O eleele e iai le malosi e taofiofi ai le vai, ea, saoloto mai masima e filifilia mo le totoina o tamato.
Faitau: Masini Faatoaga ma Meafaigaluega Faatoaga.
O eleele e matua maualuga lava i totonu mea faatulagaina e le fautuaina ona o le maualuga o le susu i totonu o lenei ala faʻasalalau ma le le atoatoa o meaʻai. Ae, e pei lava o taimi uma, o le faʻaopoopoga o organic mea i eleele minerale o le a faateleina fua.
Filifiliga o fatu mo le totoina o tamato:
A uma ona gaosia fatu, e lafoai fatu mama'i ma gau. O fatu mo luluina e tatau ona sa'oloto mai mea lega. E vave ona tupu, totoa, toniga i foliga ma lapopoa, fatu e filifilia mo le luluina. O fatu fa'ato'aga mai le F1 e sili ona lelei mo le lūlūina aua e vave ma maualuga le fua o fua, e fa'asalaina i tulaga leaga o le si'osi'omaga.
Taimi o le totoina mo le totoina o tamato:
- O le tamato ose la'au e le fa'a-aso e matua fe'ai e maua e ola i so'o se vaitau.
- I fanua laugatasi i matu e tolu fua o fa'ato'aga e fa'ato'aina ae i nofoaga e a'afia ai le kiona e le fua mai fuala'au. O le fua o le Kharif e totoina ia Iulai, o le rabi crop ia Oketopa - Novema ma le Zaid i le masina o Fepuari.
- I fanua laugatasi i saute e leai se lamatiaga o le aisa, O le totoina muamua e faia ia Tesema-Ianuari, Lua Iuni-Iulai Tolu ia Setema-Oketopa e faʻatatau i mea e faʻafefe ai le vai.
Tomato Fatu ma lulu:
O tamato e masani lava ona fa'ato'aina e ala i le totoina o fatu i luga o tuasivi ma alalaupapa. I le taimi o le totoina, e sili atu le faigata o fatu e ala i le faʻaalia i le tau matala poʻo le taofiofi faʻasūsūga. Ole fua ole fatu ole 400 i le 500g/ha e mana'omia.
O fatu e togafitia i le Thiram @ 3g/kg o fatu e puipuia ai mai faʻamaʻi na fananau mai i fatu. O togafitiga fatu ile B. naphthoxyacetic acid (BNOA) ile 25 ma le 50 ppm, gibberellic acid (GA3) ile 5-20 ppm ma le chlorophenoxy acetic ile 10 ma le 20 ppm na maua e faʻaleleia ai le tuputupu aʻe ma fua o tamato.
E totō fatu ia Iuni Iulai mo le autumn tau mālūlū fa'ato'aga ma mo le tautotogo o le taumafanafana e totō fatu fatu ia Novema. I luga o mauga, e totōina le fatu ia Mati Aperila. O le va ua fautuaina mo le tautotogo ma le taumalulu e 75 cm x 60 cm ma mo le tautotogo o le taumafanafana e 75 cm x 45 cm.
Faitau: Faiga Fa'ato'aga I'a Snakehead.
Manuia mo le totoina o tamato:
Faaaoga le fanua ua pala lelei otaota/faapalaga @ 20-25 t/ha i le taimi o tapenaga o fanua ma fa'afefiloi lelei ma le 'ele'ele. Ole fua ole fetilaisa ole 75:40:25 kilokalama N:P 2O5:K2O/hectare e mafai ona tu'uina atu. O le afa o le fua o le nitrogen, phosphorus atoa ma le afa o le potash e mafai ona faʻaaogaina e pei o le basal aʻo leʻi totoina. O le tasi vaefa o le nitrogen ma le afa o le potash e mafai ona faʻaaogaina i le 20-30 aso talu ona totoina. O le aofa'i o totoe e mafai ona fa'aoga i le lua masina talu ona totō.
Li'iina o fatu tamato:
- O le totoina e fai i tama'i moega mafolafola po'o totonu o le afu papa'u e fuafua i le maua o le vai.
- I eleele mamafa, e masani ona totoina i luga o tuasivi ma i taimi o timuga e aoga foi le totoina o fatu i luga o tuasivi.
- Mo ituaiga e le mafai ona iloa, e tatau ona fa'apipi'i laau e fa'aaoga ai fasi ofe e lua mita le umi pe totō i le tuasivi lautele e 90 cm le lautele ma le 15 cm le maualuga. O fatu e totoina i totonu o furrow i le va o le 30 cm ma faʻatagaina le laau e sosolo i luga o le tuasivi lautele.
Ole va ole la'au tamato:
O le va ua fautuaina mo le tautotogo-taumalulu e 75 x 60 cm ma mo le tautotogo-taumafanafana 75 x 45 cm.
Sauniuniga ma Tausiga o Tamato:
Le lelei moega fatu e tatau ona 60cm lautele, 5-6cm le umi ma 20-25cm le maualuga. E tatau ona ave'ese mai le moega fatu. Fa'aopoopo le FYM ua fa'amama ma le oneone mama i luga o le fatu fatu. Aumai i latou i se tilth lelei. Fa'asusu le moega ile Fytolon/Dithane M-45 @ 2-2.5 g/lit vai. Tusi laina i le va o le 10 i le 15cm i le umi o le moega fatu. Toto fatu e manifinifi le va i laina, oomi lemu, ufiufi i le oneone lelei ona ufiufi lea o le moega i vaomago. Faasūsū ma rosa mafai. Fa'asūsū fa'alua i le aso se'ia totogo fatu. Aveese le vaomago pe a uma ona toto fatu. Fa'aaoga sina Thimet ile 4-5 lau la'au. Sausau laau toto ile Metasystox/Thiodan @ 2-2.5 ml/lit vai ma Dithane M-45 @ 2-2.5 g/lit vai.
Puleaina o vao mo le totoina o tamato:
- E mana'omia le fa'amama mama i vaiaso muamua e fa i totonu o le fanua e fa'amalosia ai le tuputupu a'e ae aveese ai fo'i vao mai le fanua. E faama'a'a le eleele i luga o le eleele e ala i le su'iina o lima i le taimi lava e mago ai pe a uma ona fa'asusu pe ta'ele. E tatau foi ona aveese uma vao i lenei faiga.
- O le mulching i vaomago, polythene uliuli ma le tele o isi mea ua maua e aoga i le faasaoina o le susu, i le puleaina o vao ma nisi o faamai.
Faitau: Tulaga lelei ole Fa'ato'aga I'a ole Biofloc.
Fertilizers fa'aaogaina i le Toto Toto:
Ona o le fua o fuala'au ma le lelei e fa'alagolago i le maua o mea'ai ma le fa'aogaina o le fetila'ai, o lea e fa'aoga ai le fa'apalapala paleni e tusa ai ma mana'oga. O le nitrogen i se aofaiga talafeagai e faateleina ai le lelei o fua, lapopoa o fua, lanu, ma le tofo. E fesoasoani fo'i i le fa'ateleina o le tofo oona mana'omia. E manaʻomia foʻi le tele o le potassium mo le tuputupu aʻe, fua, ma le lelei. Mono Ammonium Phosphate (MAP) e mafai ona fa'aoga e fai ma fetilaisa amata e sapalai lelei ai le phosphorus i le taimi o le totogo ma le totoina o fatu. E taua tele foi le maua o le calcium e pulea ai le pH o le eleele ma le maua o mea'ai. Ole palapala oneone ole a mana'omia le maualuga ole fua ole fetilaisa, ma fa'aaoga soo ia mea fuālaʻau ona o le fa'ateleina o le fa'amama o mea taua meaʻai. O fatu e faʻafefe i se vaifofo amata ole micronutrient. A o lei totoina otaota o le faatoaga @ 50 tone i le hectares e tatau ona tuufaatasia. E masani lava ona manaʻomia e fua o tamato le 120 kilokalama Nitrogen (N), 50 kilokalama Phosphorus (P2O5), ma le 50 kilokalama Patasa (K2O). E tatau ona tu'uina atu le nitrogen i ni tui fa'avaevae. O le afa nitrogen ma le P2O5 e tu'uina atu i le taimi o le fa'atupuina ae o totoe o le nitrogen e tu'uina atu pe a mae'a le 30 aso ma le 60 aso o le toe totoina.
E tatau ona faia su'esu'ega o le palapala ma le aano i le vaitau o le tuputupu a'e ma le gaosiga ina ia mautinoa o lo'o iai mea'ai mana'omia i a latou aofa'i ma fua faatatau. O su'esu'ega o le tino o se la'au e lava le soifua maloloina o le a fa'aalia ai tulaga fa'alesoifua maloloina nei:
Nitrogen | Vaʻalele | Potassium | kalisiu | Magnesium | Sulifoa | |
% | 4.0-5.6 | 0.30-0.60 | 3.0-4.5 | 1.25-3.2 | 0.4-0.65 | 0.65-1.4 |
ppm | Manganese | uʻamea | Boron | apamemea | siniki | |
30-400 | 30-300 | 20-60 | 5-15 | 30-90 |
I le tulaga o loʻo i ai nei, ua iloa ai e tatau ona tuʻufaʻatasia le faʻaogaina o fugalaʻau faʻaleagaina faafouina ma fugala'au fa'alesiosiomaga fa'alesiosiomaga, toega toega ma otaota lanu meamata.