O se kamupani Aikupito ua galulue faatasi ma se Saudi amata e aumaia faiga faifaatoaga gafataulimaina i le malo.
Schaduf, o se pisinisi faifaatoaga hydroponic i Cairo, ma Mishkat, o se Saudi Arabian agritech kamupani, o le a totoina le tele o ituaiga o fua o faatoaga i totonu o le malo, faamalosia ai le saogalemu o meaai a le atunuu e ala i le faaitiitia o le faalagolago i oloa faaulufale mai.
O Schaduf o le kamupani muamua lea na faʻalauiloaina togalaau faʻapipiʻi - o laʻau o loʻo faʻapipiʻi i mea faʻapitoa ma se faʻaogaina otometi faʻafefe - i le maketi a Aikupito ma faʻalautele atu i atunuu tuaoi o Gulf, e aofia ai Saudi Arabia.
"O loʻo i ai nei la matou paaga i Saudi Arabia, Mishkat, ma o loʻo matou galulue faʻatasi i le hydroponic organic, fualaau faisua ma tamato i le ogatotonu o le toafa i le ogaoga o le tau.
"O le faʻaaogaina o nei ituaiga o tekinolosi iinei i Saudi Arabia e tele sona uiga."
Ina ua maeʻa lona faʻavaeina i le 2017, na tatalaina ai e Mishkat Naeem Farms, le faʻatoʻaga hydroponic faʻamaonia muamua a Saudi Arabia.
"O le taimi lava na fausia ai le greenhouse ma faʻaleleia fale gaosi oloa, na matou taulai atu i le faʻapipiʻiina o fatu faʻaola mai kamupani sili ona lelei i le lalolagi ma faʻataʻitaʻi le tele o fatu eseese ma fesuiaiga e oʻo atu i fatu e sili ona aoga mo le siosiomaga iinei, ” o le tala lea a Fadi Ghalayini, sui peresitene o le atinaʻeina o pisinisi i Mishkat.
Ole vaiaso nei, ole malo Tupe Faʻavaʻa a le Malo ma le kamupani fa'ato'aga gafataulimaina a Amerika AeroFarms na sainia se maliliega fa'atasi e fausia faatoaga tutu i totonu i le malo ma le lautele lautele o Sasaʻe Tutotonu ma Aferika i Matu.
O le Schaduf o se upu faa-Arapi o loo faamatalaina ai se meafaigaluega tau faatoaga anamua na faaaoga e siiina ai le vai mai le Naila i le tai maualalo.
“O se tasi lea o meafaigaluega fa'asusu muamua i le lalolagi ma sa i ai sona aafiaga tele i tagata Aikupito,” o le tala lea a Mr Hosny. "Matou te faʻaaogaina pea i Aikupito i aso nei."
E fa'afefea ona galue le fa'ato'aga hydroponic?
Ole fa'ato'aga ile hydroponic e fa'asaoina ile 80 pasene ole vai e masani ona fa'aogaina ile faiga masani, o le tala lea a Mr Hosny.
E ala i le aveesea o le palapala mai le faagasologa ma tuu sa'o a'a i le vai e tele mea'ai, e mafai ona toto mea'ai i toetoe lava o so'o se siosiomaga pulea. Ole mea lea e mafai ai ona fetu'una'i sa'o ile fa'atupuina mea taua a'o fa'aogaina le 70 i le 90 pasene le fa'aitiitia o le vai nai lo fa'ato'aga masani.
O le upu "hydroponic" e mafua mai i le gagana Eleni - "hydro" o lona uiga "vai" ma le "ponic" o lona uiga "galuega".
O le auala lea o le fa'ato'aga, e mafai ona toe fa'aaogaina le vai e ala i le toe pamuina i totonu o le aquifer, o le vaega i lalo o le eleele o ma'a e tafe ai le vai i totonu o le palapala.
Hydroponic oases i toafa o Saudi Arabia
I le 2020, na faalauiloa ai e Saudi Arabia ni fuafuaga se lua e tusa ma le 2.5 piliona riyals ($665 miliona) e lagolago ai le au faifaatoaga ma mafai ai ona faaulufale mai meaai i se taumafaiga e faamalosia ai le saogalemu o taumafa a le atunuu.
"O se tasi o vaega o loʻo matou vaʻavaʻai i ai e tuʻuina atu ai faʻafitauli tau pisinisi o le faʻatoʻaga, e faʻamalosia ai sini mo le saogalemu o meaʻai a Saudi Arabia," o le tala lea a Fares Bardeesi, o le faʻavae ma le pulega paaga i Sukna ventures, o se tasi o kamupani faʻavae a Mishkat.
“E na’o fatu fa’aola ma e le o ni GMO e matou te totoina,” o le tala lea a Mr Ghalayini.
O le fa'ato'aga e na'o le 40 minute i fafo atu o Jeddah ma fa'aogaina le tele o le susulu o le la o le malo e maua ai fua fa'ato'aga ma leai ni vaila'au.
O fa'ato'aga e maua mai ai a latou vai mai vaieli po'o aquifers o lo'o taofiofia ai le vai e maualuga atu nai lo tulaga masani.
Ua maua e Saudi Arabia le sili atu ma le afa o lona vai e ala i le faʻamamaina o auala ma faʻaauau pea ona faʻafaigaluegaina punaoa taua i le taumafai e faʻaleleia atili.
Ua iai nei i le malo se tasi o la'au fa'amama suasami aupito tele i le lalolagi, o le Al Jubeil plant, lea e maua mai ai le 1.4 miliona kupita mita i le aso.
"O le vai matou te faʻaaogaina e iai sina masima, o lea matou te faʻaogaina ai auala faʻafefe," o le tala lea a Mr Ghalayini.
O kamupani e lua o loʻo taumafai e faʻasalalau le feʻau o faʻatoʻaga gafataulimaina e ala i le faʻatautaia o mafutaga faaleaoaoga mo le aufaifaatoaga ma fanau aoga i a latou greenhouses.
“E taua tele le tu’uina atu o le aufaifa’ato’aga fa’alotoifale ma le aufaipisinisi fa’ato’aga i le lumana’i, e le gata i le tamaoaiga ma le si’osi’omaga mo le lumana’i e maua ai mea’ai ma ia manatua atili a tatou puna’oa ua utiuti,” o le saunoaga lea a Mr Bardeesi.
O se tasi o fa'aletonu tele o fa'ato'aga hydroponic, peita'i, e na'o ni nai fua o fa'ato'aga e mafai ona fa'atupuina ma le manuia i le fa'aogaina o le metotia.
“E iai tapula'a ile hydroponics - e masani ona fetaui mo lau laulaau, tamato, kukama ma pepa mo le taimi nei," o le tala lea a Mr Ghalayini.
O meamata fa'aola e fai lava si taugofie, fa'atauva ma isi fa'aeleeleaga i le maketi i le tau. O se pusa arugula vao e 250g e faatau atu mo le 13 rials.
E talitonu le susuga Hosny, o le aoga sili o lenei faiga tau faatoaga o le faaleleia lea o le suavai i se tau matutu.
"E ala i le toe faʻasalalauina o le vai, ua mafai uma e Schaduf ma Mishkat ona faʻaititia a latou vai inu e oʻo atu i le 80 pasene," o lana tala lea.
O puna'oa i Sasa'e Tutotonu ua fa'atupula'ia ona utiuti, ua fa'aitiitia i le tele o tausaga ona o le matutu o le tau o le itulagi.
O le siʻitia o le vevela o le lalolagi ma le lamala ua lamatia ai le saogalemu o meaʻai, ma ua faailoa mai e le Unicef o Sasaʻe Tutotonu ma Aferika i Matu o le itulagi sili ona le lava vai i le lalolagi i le 2021.
O atunuu o loʻo faʻalagolago i vai fou ua vaʻaia o latou vaitafe ua mago pe ua feagai ma faʻafitauli faʻapolokiki o le fefaʻasoaaʻi o vai, i se itulagi e taua tele le sao o faʻatoʻaga i le soifuaga lautele ma le tamaoaiga.
O se punavai: https://www.thenationalnews.com